Zijn honingbijen een vorm van intensieve veehouderij?

Steeds meer kom ik berichten tegen dat honingbijen een te hoge aanslag op natuurgebieden zouden zijn, door de aantallen waarmee ze werken, en aantallen die door imkers geplaatst worden. Ze roven hele gebieden leeg, waardoor er geen voedsel meer overblijft voor de solitaire soorten. Een recent onderzoek in Tenerife zou dit beeld bevestigd hebben zelfs.

Hoe zit dit nu?

Om te beginnen, in een gemiddelde bijenkast leven ergens rond de 60.000 bijen, dus qua aantallen zou je een vergelijk met intensieve veehouderij kunnen trekken. Maar deze aantallen worden niet gehaald door ingrijpen door de mens. Deze aantallen is een gevolg van miljoenen jaren evolutie van de honingbijen. Op deze wijze garanderen ze een toekomst voor zichzelf, en behoud van de kolonie.

Boerenverstand

Ik heb er geen studie voor gedaan, dus wie ben ik om een wetenschappelijke studie van waarschijnlijk vele miljoenen euro’s in Tenerife tegen te spreken? Wat me alvast verbaasde in dit onderzoek is dat ze maar liefst 2700 bijenvolken gebruikt hebben. Nu weet ik niet hoe groot deze volken waren. Maar stel het waren volken van 40.000 bijen in het voorjaar? Dan krijg je dus 40.000 * 2700 = 108.000.000 bijen. Laten we het afronden, dan kom ik op 100 miljoen bijen! Zouden deze volken verder ontwikkelen dan stijg je naar 150 miljoen bijen! Met dergelijke aantallen verstoor je een omgeving uiteraard op extreme wijze! We hebben ten slotte mogen zien wat er gebeurt als je te veel dieren introduceert in onze Oostvaarders plassen. De resultaten van dit onderzoek zijn dan ook reden voor natuurinstanties in Nederland om bijenhouders te weren van hun natuur gebieden.

Op de heide weert men de bijen zo veel mogelijk.

Terecht?

Het is een oude wijsheid dat je de koek eerlijk moet verdelen. Ga je te veel bestuivers in een gebied zetten, dan ontstaat er een oneerlijke verhouding waarvan 1 soort slachtoffer wordt. In normale, gezonde situaties hebben de solitaire- en honingbijen weinig last van elkaar. Ik mag hier in mijn bijenoase met zeer grote regelmaat waarnemen dat de solitaire soorten bijen zich vooral op de losse bloemensoorten richten, terwijl de honingbijen veel liever voor massa drachten gaan. (Denk aan fruitbomen, koolzaad velden, Balsemien, Lindebomen enzovoorts.) Zo lang er voldoende totaal aanbod is ‘bijten’ ze elkaar niet.

Hoe meer gebruikers, hoe kleiner de koek…

Verantwoording van de imker

De imker is in eerste instantie uiteraard de aangewezen persoon om toe te zien dat de bijen niet hele gebieden leeg gaan roven. Dit is heel makkelijk meetbaar; worden de kasten lichter ipv zwaarder, dan is het hoog tijd om een aantal volken weg te halen. Het is sowieso slimmer om 4 kasten te hebben staan die flink wat honing halen, dan 15 kasten plaatsen die samen amper wat halen, of zelfs achteruit gaan omdat er te veel monden te voeden zijn. Zelf heb ik hier voor de deur in de bijenoase momenteel 15 bijenkasten staan. Dit ging prima toen het fruit massaal in bloei stond. Maar nu dit weg is, en ook de paardenbloemen niets meer geven is het voor mij hoog tijd de volken te herverdelen.

Imkers en de natuur

Eigenlijk denk ik niet dat je een grotere groep mensen dan imkers kun vinden die altijd zoeken of er genoeg dracht is, en die zich massaal bezig houden met dracht verbetering. We weten heus wel dat we niet te veel volken moeten plaatsen en zorg moeten dragen voor voedsel. Dit gebeurt vaak op eigen standen, maar ook door samenwerking met gemeentes en meer. Ik vind het dan ook enorm jammer dat bijvoorbeeld staatsbosbeheer imkers ineens bijna als vijand weg begint te zetten. Ik denk juist dat we elkaar geweldig aan kunnen vullen! Met de inzet van honingbijen kun je bijvoorbeeld enorm veel data van een bepaald gebied verzamelen!

Misbruik van de natuur

Ook imkers zijn er in alle soorten en vormen. Daar waar de meeste van ons zich juist inzetten voor natuurbehoud zijn er ook imkers die enkel voor het financiële gewin gaan. Is een gebied gesloten voor imkers, dan gaan ze op zoek naar mensen die in of tegen dat gebied aan wonen om daar alsnog hun kasten te plaatsen, en zo het beleid kunnen omzeilen. Er zijn zelfs partijen die naar buiten doen alsof ze geweldig goed bezig zijn, en alleen maar natuurgebieden verwerven van de opbrengsten. Die natuurgebieden liggen dan wel in, of tegen gebieden waar imkers niet welkom zijn. Koop je dan daar een lapje grond en plaats je daar 50 bijenkasten of meer, dan heb je je eigen lapje grond waar je kunt doen wat je wil. Geef je dan ook nog wat geld uit aan beplanting ter plaatse dan kun je zelfs claimen dat je aan verbetering doet. Commercieel slim, moreel verwerpelijk uiteraard!

Geld maakt zwak

Ik elke groep, bedrijfstak en en meer heb je goede en minder goede partijen. In welke categorie ik hoor? Daar mogen anderen over oordelen. Maar ik doe mijn stinkende best om het allemaal zo goed mogelijk te doen! En met mij vele anderen! Maar geld is eenmaal een menselijke zwakte, de keuze om meer te verdienen door iets minder aan de natuur te denken is een heel makkelijke en zeer verleidelijk. Sommigen gaan voor de bijl en kiezen voor het geld. Gelukkig zijn er velen die vooral uit liefde voor de bijen en de natuur werken. Het is jammer als er nu een verkeerd beeld ontstaat, want samen komen we veel verder! Ik vind het jammer dat toen ik laatst contact zocht met een boswachter ik meteen als antwoord kreeg dat ze geen bijenkasten meer toelaten, terwijl dan niet eens mijn vraag was!

Geld kun je niet eten

Ten Slotte

Ik denk dat bij elk onderzoek duidelijker(er) de vraag moet worden beschreven die in de opdracht verwerkt zit. Zou ik een onderzoek laten uitvoeren waarbij ik wil laten meten of solitaire bijen en honingbijen samen kunnen gaan, ik een positief antwoord zou krijgen. Zou ik het onderzoek wegzetten met de opdracht zijn honingbijen concurrenten van de solitaire bijen dan verwacht ik ook een positief antwoord te krijgen.

Maar met gezond verstand, en open en eerlijke communicatie tussen de diverse partijen komen we verder dan elkaar zwarte pieten toespelen. Feit is heel zeker dat het de solitaire bijen zijn die erg onder druk staan momenteel, terwijl de honingbijen imkers hebben. De honingbijen hebben dan ook niet veel problemen, daar zorgen de imkers wel voor.  Maar imkers hebben wel natuur nodig, en we helpen graag mee deze te bewaken en te verbeteren!